Hybridenproblematiek

Met de opkomst van nieuwe wijnregio's in België en Nederland gaat ook de wetgeving voor deze wijnbouwers een steeds belangrijkere rol spelen.

Terwijl de pioniers nog vrijwel zonder enige regelgeving konden starten is er steeds meer wettelijke omkadering gekomen. Aanvankelijk betrof het enkel nationale wetgeving, maar door de EU-regelgeving gaat steeds meer de nationale wetgever zich aan Europese richtlijnen en verordeningen moeten aanpassen. Het is voor de wijnbouwers, toekomstige wijnbouwers en liefhebbers niet eenvoudig om nog te weten wie er juiste keuzes maakt of juiste adviezen geeft. Met deze voordracht komt er duidelijkheid in deze verwarrende regelgeving. Minstens zo belangrijk is de blik in de toekomst. Welke ontwikkelingen zijn er te verwachten. En ook hierbij geen persoonlijke meningen of voorkeuren, maar objectieve waarnemingen, constateringen en feiten die over enkele belangrijke aspecten geen twijfel laten bestaan over de te verwachten ontwikkelingen. Een voordracht voor professionele wijnbouwers of mensen die er bij betrokken zijn zoals investeerders, financiers en leveranciers. Maar ook voor hobby wijnbouwers en wijnliefhebbers is het bijzonder interessant.

Zo is er al geruime tijd veel te doen rond het al dan niet aanplanten van hybriden. Er zijn mensen die zich aangesproken voelen door het gemak van de grotere resistentie tegen de meest voorkomende schimmelziektes. Er zijn anderen die ze absoluut afwijzen als 'kwalitatief ondermaats'.

Feit is dat de hybriden in hun 'thuisland' Duitsland al 15 jaar op de terugweg zijn, en dat de grootste kweker ze enkel nog van belang vindt omdat exportlanden zoals België en Nederland ze vragen.

Toch zitten er hybriden in Belgische kwaliteitswijnen.

Als Duitsland een 'Neuzuchtung' met Vitis Labrusca in de stamboom als Vitis vinifera erkent en officieel registreert kan bijvoorbeeld Nederland of België deze redenering volgen. Men kan dergelijke druiven dus in een BOB toelaten. Er is gelukkig geen verplichting. Het is aan de politiek om te beslissen. Er zijn Belgische BOB's met hybriden, en dat worden er steeds meer. De EU die deze erkenningen zou moeten toetsen doet dit echter niet. Men past zijn eigen wetgeving niet toe. Nu Denemarken zelf een BOB heeft goedgekeurd gekregen waarin enkel hybriden staan is het hek van de dam. Het is nu wachten dat de EU zijn regelgeving gaat bijstellen.

Hybriden vervangen

Wie echter een echte kwaliteitswijn wil maken moet klassieke druiven planten of zijn hybriden vervangen door te rooien en vervolgens nieuwe planten in de wijngaard te planten. Drie jaar géén oogst en dan met jonge stokken beginnen is voor veel wijnbouwers een groot bezwaar. Er zijn stokken die inmiddels hun resistentie grotendeels hebben verloren of die absoluut ondermaatse wijn geven die toch in productie blijven. Maar er is een oplossing; omenten. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Geurt van Rennes.

Hybriden in kwaliteitswijn (BOB)

In België en Nederland zijn al jaren hybriden in BOB's toegelaten. De EU heeft eerst jaren zich hieraan gestoort dat deze erkenningen waren afgegeven en trok het laken naar zich toe door te bepalen dat nationale overheden niet meer autonoom BOB's mochten erkennen maar heeft recentelijk enkele nieuwe BOB's in Nederland en Denemarken met hybriden erkend. Inmiddels heeft men beslist de wetgeving aan te passen en hybriden niet langer uit te sluiten van BOB-wijnen. 

De eerste hybriden werden ontwikkeld in de strijd tegen de druifluis.

---

Dr. Pertot over PiWi's

Tijdens de studiedag wijnbouw van maart 2017 werd er speciaal aandacht besteed aan Valse meeldauw. Uit Italië was Dr. Pertot, een specialiste op dit gebied, een uiteenzetting komen geven. Uiteraard werd de vraag gesteld of 'moderne rassen' geen oplossing zouden kunnen bieden. Het standpunt van Dr. Pertot was duidelijk; de resistentie neemt na verloop van tijd af en wanneer men minder spuit tegen valse meeldauw krijgt men last van zwartrot en Phomopsis en moet men daartegen weer gaan spuiten. "PiWi's zijn geen oplossing".

Verordening (EG) nr. 1493/1999 van de Raad van 17 mei 1999 houdende een gemeenschappelijke ordening van de wijnmarkt, waarin het volgende bepaald is:

Artikel 19, lid
2: "In hun indeling geven de lidstaten de wijnstokrassen aan die voor de bereiding van elke van de op hun grondgebied geproduceerde v.q.p.r.d. geschikt zijn. Deze rassen moeten tot de soort Vitis vinifera behoren."

3. Alleen wijnstokrassen die in de indeling zijn opgenomen mogen in de Gemeenschap worden aangeplant, heraangeplant of geënt met het oog op de wijnbereiding. Deze beperking is niet van toepassing op wijnstokken die voor onderzoek en wetenschappelijke proeven worden gebruikt.

4. Oppervlakten die zijn beplant met voor wijnbereiding bestemde wijnstokrassen welke niet in de indeling zijn opgenomen, moeten worden gerooid, tenzij de productie uitsluitend voor consumptie door het gezin van de wijnbouwer is bestemd. De lidstaten nemen de nodige maatregelen om toe te zien op de naleving van deze uitzondering.

5. Wanneer rassen uit de indeling worden geschrapt, moeten de wijnstokken van de betrokken rassen binnen vijftien jaar na die schrapping worden gerooid.

Bijlage VI. B. 1: "Elke lidstaat stelt een lijst op van de in artikel 19 bedoelde druivenrassen die geschikt zijn voor de bereiding van de onderscheiden, op zijn grondgebied voortgebrachte v.q.p.r.d.. Deze rassen mogen uitsluitend van de soort Vitis vinifera zijn."

BOB Sambre et Meuse

Wallonië heeft als BOB onder andere Côtes de Sambre et Meuse. In deze beschermde oorsprongsbenaming werden echter een hele reeks hybriden, PiWi's of interspecifieke rassen zo u wilt, toegelaten. En dit aantal werd in 2020 nog uitgebreid. Dit is niet alleen volledig in strijd met de EU richtlijnen over de VQPRD. Wat veel erger is, is dat de kwaliteit van deze wijnen hierdoor beneden niveau is. Dit heeft een nadelig effect op het imago van de wijnen Sambre et Meuse waarvan de wijnbouwers die wel kwaliteitswijn maken de dupe zijn.

Economische realiteit

De Regent, de meest aangeplante hybride, kan men moeilijk een succes noemen. Hoewel hij in België en Nederland nog steeds wordt gepropageerd zien we in Duitsland dat deze druif, sinds men de eerste resultaten bij wijnbouwers kende, niet meer wordt geplant maar langzaam verdwijnt. 

Lezing

Wie heeft er gelijk? Over smaak valt te twisten, maar er zijn andere argumenten die ontegensprekelijk zijn. Het EU-beleid is hierbij een van de belangrijkste onderdelen, en vaak foutief geciteerd of geïnterpreteerd. Daarom heeft Geurt van Rennes een verhelderende lezing samengesteld die zonder over smaken te twisten duidelijkheid kan brengen voor wijnbouwer, hobby wijnmaker en wijnliefhebber.

---